INTERCYZA ŚLUBNA MIĘDZY ELŻBIETĄ HELENĄ FEBRONIĄ, CÓRKĄ MICHAŁA FLORYANA RZEWUSKIEGO P.N.K., A JANEM ALEXANDREM KONIECPOLSKIM, w roku 1685
Za Przedwieczną Woli Boskiey Ordinatią, dobrotliwym oraz Oycowskim y Macierzyńskim Królestwa Ichmościów Państwa miłościwego wyraźnym Consensem, wolą y Perswazią, y zdaniem spornych Ichmościów Przyiaciół, stanął pewny Kontrakt między Wielmożnym Jegomością Panem Michałem Floryanem na Rozdole Rzewuskim, Podskarbim Nadwornym Koronnym, Chełmskim, Nowosieleckim &c. &c. Starostą, Pułkownikiem Jego Królewskiey Mości, a Wielmożnym Jegomością Panem Janem Alexandrem na Koniecpolu Koniecpolskim, Woiewodzicem Bełzkim, Rothmistrzem Jego Królewskiey Mości, w ten niżey wyrażony sposób. Iż Ichmość, To iest Wielmożny Jegomość Pan Podskarbi Nadworny Koronny z wolą wprzód Boską, Królestwa Ichmościów Dispozitią, y krwi swoiey Ichmościów zdanie do skutku rzetelnego prowadząc; za usilnym staraniem Wielmożnego Jegomości Pana Wojewodzica Bełzkiego, przez wiele Przyiaciół y Krewnych zaniesionych Instancyach, Jej Mość Pannę Helenę Rzewuską, Podskarbiankę Nadworną Koronną, córkę swoię ulubioną, z godney Pamięci Jeymością Panią Dzierzkowmą Kasztellanką Rospirską, Starościanką Zydaczowską spłodzoną, in sociam vitae pozwala pomienionemu Wielmożnemu Jegomości Panu Woiewodzicowi Bełzkiemu, z Uprzeimego Serca Rodzicielskiego na obiedwie Osobie Ichmościów długoletniego życia, y Błogosławieństwa przy pomyślnych Pociechach y szczęsliwościach zlewając. Z Powinney zaś y wrodzoney Miłości y chęci Oycowskiey wzwyż mianowany Wielmożny Jegomość Pan Podskarbi Nadworny Koronny in Vim Dotis de Bonis Paternis et Maternis, Summę Sto Tysięcy Złotych Polskie, we Złocie, Srebrze y Kleinotach po expirowanym Akcie Wesela, wydać y wyliczyć declaruie. Którą Summę in Bona munda et libera Wielmożny Jegomość Pan Wojewodzic Bełzki dać et locare, albo swoje Dobra dziedziczne w zastawach będące wykupić et emundare tą Summą submituie się. Wzajemnym sposobem pomieniony Wielmożny Jegomość Pan Wojewodzic Bełzki Summę Dwuchkroć Sto Tysięcy Złotych Polskich, Jure et Vigore Reformatorio, y Dożywocie spoinę juxta Formam Juris et usum super omnibus generaliter Bonis ad Acta quaevis Authentica Regni zapisać y przyznać intra decursum duarum Hebdomadarum po Akcie weselnym zaraz obliguje się mediante Abrenuntiatione de Bonis Paternis et Maternis. Nadto do żadnych Zapisów przywodzić y przyniewalac pomienioną da Pan Bóg przyszłą Małżonkę swoię sine Consensu et Assistentia Amicorum de linea Paterna proximiorum niebędzie. Aktu weselnego Dzień y Czas, Dispozitiey y woli Królestwa Ichmościów, Państwa swego miłościwego, y Roskazow i spuszczając. Które to Conditie wzwyż mianowane rękami własnemi swemi, y Ichmościów Przyiaciół podpisane, y ten Kontrakt Aktami Grodzkiemi Warszawskiem i roborowany pod Zakładem Sto Tysięcy Złotych Polskich strzymac sobie powinni będą. In Casu zaś per partem quamcunque alicuius Contraventionis, Forum sobie generalne in omni Judicio et Officio Regni etiam Tribunalitio Lublinensi naznaczają. Działo się w Warszawie, Dnia Siedmnastego Miesiąca Kwietnia, Roku Pańskiego Tysiąc, Sześćset, Osmdziesiątego, Piątego. (Podpisy własnoręczne): Michał Floryan Rzewuski, Podskarbi Nodworny Koronny, Chełmski, Nowosielecki Starosta (Pieczęć na laku czerwonym). Piotr Kossakowski. Jan Koniecpolski (Pieczęć takaż). X. Stanisław Witwicki, Biskup Łucki y Brzeski (Pieczęć takaż z herbem Sas). X. Jan Stanisław s S. Sbąski, Biskup Przemyski (Pieczęć takaż z herbem Nałęczć).
(Oryginał: przechowuje się w Archiwum Podhoreckiem)
TESTAMENT JANA ALEXANDRA KONIECPOLSKIEGO, NATENCZAS Koniuszego Wielkiego Koronnego, później Wojewody Sieradzkiego, napisany w roku 1702 w Hakolupach, in casnm.
Naprzód Duszę moie Bogu memu, iako dzieło rąk iego wszechmocnych, w ręce oddaię; Ciało iako z ziemie wzięte aby iako nayprędzey ziemi oddane było bez wszelkich wymyślnych światowych apparentiy y kosztow. O to naymilszey Żony moiey Jey Mći Paniey Elżbiety z Rzewusk wielce proszę, tudzież y Ichmćiow Panów Executorow tey moiey ostatniey woli niżey specifikowanych. Kapłanów tylko tak świeckich, iako y zakonników z ubogiemi żebrakami, aby iako naywiącey zgromadzonych było, których nakarmiwszy każdemu Xiedzu, co będzie miał Msze świętą, po złotych sześciu, a ubogiemu po złotych trzy, aby dano, dla miłości bożey, naymilszey żony moiey proszę, aby za tę jałmużnę grzeszna dusza moja przed Majestatem najwyższego Boga ratowana była. [...]
Dobra zaś Smidyn cum attinentijs w Wielkim Xięstwie Litewskim, a w Powiecie Pińskim leżące, in manus et dispositionem naymilszey żony moiey oddaie y osobliwym zapisem stwierdzam, aby te sprzedawszy, wszytkie długi moje, którem ja sam przez się, tak w młodszym moim stanie, iako y przez pożycie nasze, u którychkolwiek osób pozaciągałem, naymilsza moia wypłacała żona, proszę y obliguie. Summy zaś wszytkie, którebykolwiek na jakichkolwiek dobrach, albo y u jakichkolwiek osób, według dispositiey SP Jm Pana Krakowskiego Dobrodzieia mego znadowały się, te wszytkie in exsolutionem onerum tegoż S. P. Jm. Pana Krakowskiego naznaczam. Summa restans na Ostrogu vigore przedaży SP Jm Panu Stanisławowi Jabłonowskiemu, Kasztellanowi Krakowskiemu, aby przez naymilszą żonę moię windykowana et quae et quanta deducetur per documenta, ta wszytka powinna cedere in exsolutionem onerum, to iest: na uspokoienie Szpitala Żołnierskiego Lwowskiego, y Jehm. Oyców Karmelitów Bosych Lwowskich, do czego powinien y JM Pan mój Superstes dopomodz. Na kluczu Czerniechowskim w Województwie Bracławskim, lubo osobliwym zapisem zapisuię Wielmożnemu Jméi Panu Jozephowi Rzewuskiemu, Staroście Olchowieckiemu, Dwadzieścia Tysięcy Złotych Polskich, jednakże y tym Testamentem moim toz approbo in rem Jmci Pana y kochanego Brata. Wielmożnemu Jmci Panu Franciszkowi Rzewuskiemu, Staroście Czałczyckiemu, Summę Sześć Tysięcy Złotych Polskich in supplementum residentiey w cudzych krajach naznaczam, którą aby rathatim z intrat moich naymilsza żona moja wypłaciła Jmci, proszę y obliguię. [...]
Interes Brodzki u Królewiczów Jchmćiów, ponieważ non salisfactum ani kontraktowi, ani Dyplomati S. P. naiaśnieyszego Króla Jmći Polskiego Jana Trzeciego, aby tak przez naymilszą żonę moię był windykowany, iako też y przez Jmć Pana Kasztellanicza, Superstitem meum, żeby tantum decus et opus manuum SP Stryia mego rodzonego, JM Pana Kasztelana Krakowskiego y Hetmana Wielkiego Koronnego, mogło przyjść do rąk et dispositionem Jmći, injungo y proszę. Summy dwie tysiecka y Uściecka haerentes na tychże dobrach, clara documenta po sobie między sprawami mające, aby przez naymilszą żonę moię y Jm Pana Kasztellanica Bracławskiego windikowane et in exsolutionem onerum SP Jm Pana Krakowskiego, Dobrodzieja mego, obrócone były, obliguje y proszę. Chcąc zadosyć uczynić woli et piae intentioni SP JM Pana Kasztellana Krakowskiego, Stryia y Dobrodzieja mego, aby w mieście Koniecpolu na czwiczenie młodzi szlacheckiey Szkoły były, postanowiłem to z naymilszą żoną moją, aby dwie wsi, to iest: Biała y Turze, tamże pobliżu będące, prawu ode mnie teyże naymilszey żonie moiey dziedzicznemu podległe, a teraz w Summie Trzydzieści Tysięcy Złotych Polskich będące, przez też naymilszą żonę moię, z przedaży Smidyńskiey maiętności wykupione, y ad possessionem ac usumfructum Jchmciów Oyców Jezuitów oddane były, których to Jchmciów Oyców Jezuitów, aby przy kościele farnym Koniecpolskim w mieście tak naymilsza żona moja, iako y Jm Pan Superstes mój fundować powinni będą, obliguje y proszę. [...]
Zegnam naymilszą żonę, y uniżenie dziękuję za wszelkie, przez czas pożycia naszego odebrane łaski, fawory w miłości y affekcie iey małżeńskim, wielce prosząc, aby przez miłość małżeńską swoje pamiętała o duszy moiey, życząc jej plenitudinem et seriem lat długich, pomyślnych Successów y pociech, jakich tylko sobie życzy od Boga y Stwórcy swego. Żegnam rodzone swoię, proszę, aby mię w modlitwach swoich niezapominała. Żegnam Jm P. Stanisława Rzewuskiego, Krayczego Koronnego, Mego Mć Pana y kochanego Brata, dziękując Jmości za wszelkie odebranie y dotrzymanie Braterskiej miłości, uniżenie prosząc, aby jako pierwszy opiekun y brat, raczył zawsze supplere consilio et authoritate w potrzebach naymilszą żonę moje, któremu także longam seriem annorum y wszelkich pociech, wespół z Jey Mćią M. M. Panią życzę. [...]
Aże przypadł mi na pamięć osobliwy affekt y braterska uprzeyma miłość Jmći Pana Stanisława na Rozdole Rzewuskiego, Krayczego Koronnego, MM Pana y kochanego Brata, in recompensam tey braterskiey miłości, dobra Dunaygrodzkie, klucz Kaluski, klucz Miński, klucz Horodnicki, klucz Szarawski, w Województwie Podolskim leżące, Jure naturalis successionis ex vi maternae lineae na mnie spadłe, te wszytkie cum omnibus altinentijs et pertinentijs temuż Jmści Panu Krayczemu Koronnemu, osobliwym zapisem wieczystym daruię y wiecznemi resignuię czasy, hac adiecta conditione, aby w nagrodę tego mego zeznanego wieczystego zapisu, naymilszey małżonce mojey, Jm Pan Krayczy Koronny, evictis his bonis ab impetione jurium Jm X. Tarła y innych interressantów, wyliczył złotych polskich siedmdziesiąt Tysięcy, do której vindicatiey tych dóbr naymilsza małżonka moja, iako Pani dożywotnia, powinna będzie połowę expens zastempować. [...]
Lubo się wyżey niewspomniało Wielmożnego Jm Pana Adama Rzewuskiego, Starosty Wyszyńskiego, MM Pana y kochanego Brata, dla krótkości y trudności czasu, jednakże najmilszey żony mojey proszę, aby z przedaży dóbr Smidyna Dwadzieście Tysięcy Złotych Polskich Jmci memu Miłościwemu Panu wyliczyła, które ia JMości teraźniejszym zapisuję kontraktem.
Działo się w Rakołupach, die 20 Julij 1702.
Stanisław Przyłęcki "Pamiętniki o Koniecpolskich: przyczynek do dziejów polskich XVII wieku" (1842, за сприяння Леона Жевуського)